Naar aanleiding van het beroemde (of beruchte) Kerst-arrest van de Hoge Raad van december 2021 is de box 3-systematiek aangepast met herstelwetgeving. Met ingang van 2023 is in box 3 de forfaitaire spaarvariant ingevoerd.

Om voor de categorieën banktegoeden en schulden de forfaitaire rente niet teveel te laten afwijken van de werkelijke gerealiseerde en/of betaalde rente, is ervoor gekozen om die rente vast te stellen op het niveau van de gemiddelde rente over de maanden januari tot en met november van het belastingjaar, waarbij de maand november twee keer meetelt. 

Voor banktegoeden wordt daarbij de gemiddelde bancaire rente op deposito’s van huishoudens met een looptijd van maximaal drie maanden genomen. Voor de rente op schulden wordt het rendement gebaseerd op de gemiddelde rente op uitstaande woninghypotheken van huishoudens. Beide rendementen worden gepubliceerd door De Nederlandsche Bank (zie tabel).

Wat opvalt, is de relatief grote stijging van het rendement op banktegoeden (sparen) in 2023. Dit was in 2022 nog negatief. De stijging van de rente op schulden is relatief beperkt. Dat komt omdat deze wordt afgeleid van de gemiddelde rente op uitstaande woninghypotheken in Nederland. Een groot deel van deze hypotheken is tegen een zeer lage rente met een langere looptijd afgesloten. De stijging van de hypotheekrente in 2023 werkt dan ook maar zeer beperkt door in het forfaitaire rendement.

Door een wetswijziging met terugwerkende kracht naar 1 januari 2023 zijn een aantal vermogensbestanddelen van de categorie overige bezittingen (forfaitair rendement 6,17%) naar de categorie banktegoeden (forfaitair rendement 0,92%) overgebracht. Als u in uw voorlopige aangifte met deze vermogensbestanddelen rekening heeft gehouden, dan kan dat in de definitieve aangifte gecorrigeerd worden. 

De volgende bezittingen gaan van de categorie overige bezittingen naar banktegoeden:

• het aandeel in het tegoed van het reservefonds van de vereniging van eigenaren (VvE);  
• het aandeel in de derdengeldenrekening van een notaris of een deurwaarder. Denk hierbij aan de 10% die al vooruit wordt betaald bij de aankoop van een woning.

Daarnaast is er nog wijziging voor onderlinge vorderingen en schulden tussen fiscale partners:

• onderlinge vorderingen en schulden tussen fiscale partners worden gedefiscaliseerd voor box 3. Dit geldt ook voor vorderingen van minderjarige kinderen op hun ouders. De box 3-bezittingen van minderjarige kinderen worden namelijk bij de ouders belast. Dat voorkomt dat er box 3-belasting verschuldigd is over het verschil tussen het hoge forfaitaire rendement over de vordering (6,17%) en de lagere aftrek van rente over schulden (2,46%).

De Hoge Raad doet naar verwachting begin 2024 uitspraak over de rechtmatigheid van de huidige herstelwetgeving van box 3. De advocaat-generaal heeft op 18 september 2023 in zijn advies aan de Hoge Raad aangegeven dat hij de herstelwetgeving strijdig acht met het discriminatieverbod en het eigendomsrecht. Het is dus nog afwachten of de Hoge Raad dit advies overneemt. Via onze blogs houden wij u op de hoogte van de uitspraak van de Hoge Raad.

Geschreven naar de stand van zaken op 10 januari 2024.​

Dit artikel bevat alleen algemene informatie en geen persoonlijk advies. Wilt u persoonlijk advies, overleg dan met uw fiscaal adviseur of uw notaris wat de beste keuze voor u is.