Toekomst box 3: vier belangrijke wijzigingen voor DGA en vermogende particulier

Als hoofdregel is gekozen voor de vermogensaanwasbelasting. Dit houdt in dat behalve het werkelijk rendement – zoals rente, dividend en huur – ook de jaarlijkse positieve of negatieve waardeontwikkeling wordt belast en dat de werkelijke kosten aftrekbaar zijn. 

Voor een aantal vermogensbestanddelen is gekozen voor het systeem van vermogenswinst. Denk hierbij onder andere aan onroerend goed. Het uitgangspunt bij vermogenswinstbelasting is om de waardeontwikkeling pas bij realisatie (onder andere verkoop) te belasten. Wel worden jaarlijks de directe inkomsten, zoals huur, belast. Ook hier zijn de werkelijke kosten aftrekbaar.

De staatssecretaris heeft dit voorstel voor heffing over werkelijk rendement ter consultatie aangeboden. Deze consultatie heeft maar liefst 1.737 reacties opgeleverd. Naar aanleiding van deze internetconsultatie zijn er een aantal inhoudelijke wijzigingen aangekondigd. In deze blog bespreek ik vier wijzigingen die voor de DGA en de vermogende particulier van belang kunnen zijn.

In het oorspronkelijke voorstel zou bijvoorbeeld de vakantiewoning die voor meer dan 70% voor eigen gebruik was, niet worden belast op basis van vermogenswinst maar op basis van een forfait. Nu is besloten om deze afwijkende behandeling te schrappen en zullen alle onroerende zaken in box 3 worden belast volgens de vermogenswinstbelasting. 

Het voorstel was om in box 3 achterwaartse verliesverrekening met het voorgaande jaar (carry back) mogelijk te maken. Er is nu gekozen om de carry-back-mogelijkheid uit het voorstel te schrappen. De reden is vooral budgettair; daarnaast is het toestaan van carry-back-compensatie complex voor de Belastingdienst. Overigens blijft de onbeperkte voorwaartse verliesverrekening in box 3 ongewijzigd.

Bij de internetconsultatie was nog niet geregeld hoe de beginwaarde op 1 januari 2027 moest worden vastgesteld. Nu is bekendgemaakt dat de beginwaarde de waarde in het economische verkeer is. Zonder een dergelijke bepaling worden oude vermogenswinsten of -verliezen belast in het nieuwe stelsel. Dit betekent dat het belangrijk wordt om als belastingplichtige deze waarde goed te laten vaststellen en mogelijk zelfs taxaties te laten doen.

Het rendement op banktegoeden bestaat uit de ontvangen rente minus kosten. Van vermogensaanwas is geen sprake bij banktegoeden die in euro’s worden aangehouden. Bij banktegoeden in een andere valuta dan de euro kan wel sprake zijn van vermogensaanwas in de vorm van valutaresultaten. In het oorspronkelijke voorstel is bepaald dat bij banktegoeden alleen het directe rendement wordt belast en niet de vermogensaanwas (valutaresultaten). 

Naar aanleiding van de reacties op de internetconsultatie is besloten om de valutaresultaten van banktegoeden in vreemde valuta wel te belasten. Dit zal wel zorgen voor een grotere administratieve last voor belastingplichtigen met buitenlandse betaalrekeningen in vreemde valuta. 

De bedoeling van het demissionaire kabinet is dat het nieuwe box 3-stelsel op 1 januari 2027 in werking treedt. Om deze datum te kunnen halen, moet het wetsvoorstel uiterlijk in de zomer van 2024 naar de Tweede Kamer worden gestuurd. De Tweede Kamer moet dan uiterlijk 15 maart 2025 instemmen met het wetsvoorstel en uiterlijk 31 december 2025 moet de wet zijn gepubliceerd. Wij schatten in dat lastig wordt om 2027 als ingangsdatum te halen.

Het is uiteindelijk aan een nieuw kabinet om met box 3 en de heffing over werkelijk rendement aan de slag te gaan. Zij kunnen het huidige voorstel overnemen, wijzigen of ‘in de prullenbak gooien’. Met de uitkomsten van de internetconsultatie kan een nieuw kabinet in ieder geval een snelle start maken. Maar de toekomst van box 3 blijft vooralsnog onzeker. 

Geschreven naar de stand van zaken op 29 januari 2024.

Dit artikel bevat alleen algemene informatie en geen persoonlijk advies. Wilt u persoonlijk advies, overleg dan met uw fiscaal adviseur of uw notaris wat de beste keuze voor u is.