Bedrijfsoverdracht in de praktijk

Paul: 'Wat is een juiste partij en wat is een goede prijs? Dat zijn de twee vragen die altijd terugkomen. Maar dat betekent niet dat het alleen daarom draait. Wij zijn er juist om ervoor te zorgen dat ook andere vragen worden gesteld. Bijvoorbeeld of er een verstandige structuur is ingericht om de gelden op de juiste plek te krijgen.'

Joost: 'We letten erop of de ondernemer alles goed heeft afgewogen. Willen verkopen is één ding, maar kúnnen verkopen is weer een andere kwestie. Er komen veel meer zaken kijken bij verkoop dan we geneigd zijn te denken. Zit al het vermogen in het bedrijf of zijn er ook andere spaarpotjes? In het tweede geval wordt de afweging alweer anders. En wat beoogt de ondernemer precies? Gaat hij voor de maximale opbrengst, of vindt hij het ook belangrijk dat de naam van het bedrijf blijft bestaan of dat zijn medewerkers hun baan behouden? Dat zijn vragen waarbij veel emoties kunnen spelen.'

Joost: 'Het verkopen van uw bedrijf is een moeilijk besluit. Ondernemers schuiven de kwestie graag voor zich uit. Maar als ondernemer van boven de vijftig moet u strategisch gaan nadenken. In sommige gevallen verloopt het proces verrassend snel. Maar doorgaans hebt u echt wel drie tot vijf jaar nodig om de juiste keuzes te maken. Ga daarom op tijd met verschillende mensen om tafel: potentiële kopers, adviseurs, uw gezin. Geef uzelf de tijd om alles rustig op een rijtje te zetten.'

Paul: 'Die tijd hebt u ook nodig om alles fiscaal te optimaliseren. Zit uw bedrijfspand in een aparte BV of in de werkmaatschappij? Wilt u alleen de onderneming verkopen of ook het onroerend goed? Dit zijn allemaal vragen die worden behandeld op onze Academie voor Bedrijfsoverdracht, waar we uitgebreid ingaan op kwesties rondom businessplan, planning en financiële waardecreatie.'

Joost: 'In dat geval spelen er vaak nog heel andere zaken, vooral als er meerdere kinderen zijn. Met een bedrijfsoverdrachtfaciliteit kunt u fiscaal voordeliger ondernemingsvermogen overdragen. Maar als u dat aan één kind overdraagt, wat betekent dit dan voor de anderen? En hoe structureert u de overdracht qua vennootschappen en fiscaliteit?'

Paul: 'Ondernemers die hun bedrijf binnen de familie willen overdragen, willen dit vaak graag zo voordelig mogelijk doen, zowel met oog op verkoopprijs als fiscaliteit. Tegelijkertijd: doet u uzelf daarmee niet tekort? De ondernemer vangt dan minder geld dan wanneer hij het buiten de familie zou verkopen.'

Joost: 'Kunt u van de opbrengst dertig jaar leven of moet u over vijftien jaar bij uw zoon of dochter aankloppen om in uw levensonderhoud te voorzien? Die afwegingen zijn voor iedereen anders. Daarom heeft Van LanschotKempen  een DGAWijzer voor Bedrijfsoverdracht, waarin we uitleggen waar de ondernemer per fase in het proces op moet letten.'

Paul: 'Vaak is de ondernemer, vooral bij verkoop aan derden, nog heel belangrijk voor de bedrijfscontinuïteit. U ziet dan dat iemand na de verkoop nog enkele jaren aanblijft. Maar idealiter komt u helemaal los van uw bedrijf. Dan zet u er een goede bedrijfsleider op en kunt u verder met uw leven. Als ondernemer die lang aan het roer heeft gestaan, wilt u niet in uw laatste jaren nog onder iemand werken. Soms wordt een earn-out afgesproken, een afspraak waarbij een deel van de verkoopprijs afhankelijk is van toekomstige voorwaarden. In de praktijk leidt dit echter vaak tot geschillen.'

Joost: 'In een familiebedrijf blijft vader of moeder ook weleens aan als commissaris of adviseur. Dit kan tot frictie leiden. Kinderen willen nieuwe wegen bewandelen, terwijl pa blijft vasthouden aan zijn denkbeelden. Daarom: neem de tijd, stel een sterk managementteam samen, en zorg dat het bedrijf zo min mogelijk van u afhankelijk is.'

Joost: 'Leg afspraken contractueel vast, bijvoorbeeld in een familiestatuut. Misschien hebt u het nooit nodig, maar u kunt beter alles vastleggen op papier dan terechtkomen in oeverloze discussies en procedures. Wees vanaf het begin duidelijk en transparant. Dat vermindert later de kans op onduidelijkheden en jaloezie.'

Joost: 'Uitzonderingen daargelaten, gaat bedrijfsoverdracht niet over de prijs, maar over de voorwaarden. Blijft het bedrijf bestaan? Wordt de naam aangehouden? Komt er een regeling voor de mensen die al die jaren trouw voor u hebben gewerkt? Bedrijfsoverdracht begint altijd met het formuleren van strategische doelen. Er is een verschil tussen de prijs en de waarde. U kunt tien verschillende berekeningen laten maken en er zullen tien verschillende prijzen uitrollen. En dan nog is het maar afwachten of dat ook echt betaald wordt.'

Paul: 'Kiest u voor een strategische koper die € 12 miljoen betaalt en met uw bedrijf Europa in wil? Gaat u voor een betrouwbare partner uit de sector die € 8 miljoen neertelt? Of neemt uw zoon of dochter het over voor € 5 miljoen? Het draait niet om waarderingsmethodes, maar om op welke partij u zich richt. Heeft de ondernemer zijn schaapjes al op het droge, dan is de prijs meestal minder belangrijk. Vergeet ook niet de fiscus bij de verkoop te betrekken. Door in een vroegtijdig stadium overeenstemming met de Belastingdienst te bereiken, wordt u achteraf niet verrast door een fiscale naheffing.'

Joost: 'Die van onafhankelijk adviseur. We kunnen ondernemers koppelen aan private bankers die de vermogenshorizon in kaart brengen: wat is de financiële positie van de ondernemer, wat zijn de inkomstenbronnen en hoeveel moet de verkoop opbrengen? Misschien heeft hij wel inkomen uit vermogen, pensioen of vastgoed. Kan hij het dan uitzingen met € 2 miljoen? Of wil hij een vakantiehuis kopen in Frankrijk en gaat er daarnaast elk jaar € 150.000 uit? In dat geval kan het rap gaan met het vermogen. Daarom is het waardevol om tijdig onafhankelijk advies in te winnen. Daarnaast, als de koper, waarde en prijs bekend zijn, kunnen wij ook een rol spelen in de financiering, op voorwaarde dat een deel van het vermogen wordt ondergebracht bij ons vermogensbeheer.'

Paul: 'Het betrekken van hun gezin. Er wordt, logisch ook, meestal zakelijk gedacht. Maar achter de ondernemer heeft vaak ook tientallen jaren een heel gezin gestaan. Partner en kinderen. Wat betekent deze stap voor hen? Ga daarom met het hele gezin om tafel. En luister ook goed naar de visie van de partner, want die verschilt nogal eens van die van de ondernemer. Als er sprake is van overdracht binnen de familie, kan het gebeuren dat vader de zoon in het vizier heeft, terwijl moeder veel beter ziet dat de dochter ook een rol wil spelen, maar dat zij al die tijd te weinig is betrokken.'

Joost: 'Blijf gedurende het proces spiegelen aan anderen, zo voorkomt u tunnelvisie. Is die bedrijfsleider nou echt de gedroomde kroonprins? Of kijkt u door een gekleurde bril? Bespreek dat met vrienden, familie, vertrouwelingen en adviseurs. In onze rol als business advisor is financieren geen doel op zich. Dat is een voordeel, want daardoor kunnen wij vanuit een onafhankelijke positie de kritische vragen stellen. Als er een financiering uitrolt, is dat mooi meegenomen. Maar niets geeft zoveel energie als een succesvolle bedrijfsoverdracht.'

Paul: 'We ondersteunen de ondernemer op alle terreinen. Als business advisor richten we ons op de zakelijke kant. We hebben private bankers voor privé. En dan zijn er nog onze beleggingsadviseurs en structureerders, die helpen met fiscale vraagstukken. U bent geen nummer dat zijn verhaal telkens opnieuw aan een accountmanager moet vertellen. Wij bieden kennis, ervaring en persoonlijk contact. Zo staan we als team van trusted advisors om de ondernemer heen.'