Speeltuinen zijn eigenlijk een nationale geluksmachine
Kinderen spelen bijna niet meer buiten, maar zitten de hele dag binnen achter een computerscherm. Jantje Beton strijdt daartegen, want kinderen worden fit en gelukkig van lekker buiten spelen. “Speeltuinen moeten opnieuw worden gewaardeerd”, zegt Dave Ensberg, directeur-bestuurder van Jantje Beton.
In de jaren zestig reden auto’s met 80 kilometer per uur door de Amsterdamse binnenstad, en ja, daar sprong dan soms een kind met een bal voor. Dat was de reden om Jantje Beton op te richten, een stichting die buiten spelen voor alle kinderen veilig wilde maken. De ambities van de stichting zijn na ruim vijftig jaar nog springlevend. “Van buiten spelen word je gelukkig”, zegt Dave Ensberg, directeur-bestuurder van Jantje Beton. Hij ziet het buiten spelen voor kinderen als een medicijn tegen de prestatie-samenleving waar kinderen vandaag in opgroeien. “Kinderen moeten uitblinken op school, ze moeten een hoge citoscore halen, ze moeten presteren bij sportverenigingen en muziekverenigingen. Buiten spelen staat daar helemaal los van. Het is creatief, je ontdekt je talenten en je wordt sociaal. Door samen buiten te spelen, maak je vrienden voor het leven.”
Helaas speelt een op de zes kinderen nooit buiten, weet Ensberg. “Slechts 14% van de kinderen speelt elke dag buiten. Vergelijk dat eens met de vorige generatie: toen speelde 66% elke dag buiten.” Een slechte ontwikkeling, want het hangt samen met de groeiende groep kinderen met obesitas en de toename van kinderen met slechte ogen. “Veel werken met schermen zorgt voor structurele oogproblemen. Een op de drie kinderen van 13 jaar heeft al een bril of lenzen.”
Helaas speelt een op de zes kinderen nooit buiten, weet Ensberg. “Slechts 14% van de kinderen speelt elke dag buiten. Vergelijk dat eens met de vorige generatie: toen speelde 66% elke dag buiten.” Een slechte ontwikkeling, want het hangt samen met de groeiende groep kinderen met obesitas en de toename van kinderen met slechte ogen. “Veel werken met schermen zorgt voor structurele oogproblemen. Een op de drie kinderen van 13 jaar heeft al een bril of lenzen.”
Stoepranden en speelkasteel
Jantje Beton maakt letterlijk ruimte voor kinderen om buiten te spelen, bijvoorbeeld in de achthonderd speeltuinen in heel Nederland die worden beheerd door vrijwilligers of professionals van de stichting. De speeltuinen zijn geschikt voor kinderen vanaf anderhalf, want die kleintjes spelen lekker in de zandbak, tot kinderen van elf, twaalf jaar, die met de gave kabelbaan, speelkastelen of het piratenschip kunnen stunten. “In de speeltuinen worden ook activiteiten georganiseerd, zoals een speurtocht of een feestje, aansluitend bij de wijk.” Een speeltuin is geen voorwaarde om lekker te kunnen spelen, want Jantje Beton organiseert ook het Nederlandse kampioenschap stoepranden. Ensberg: “Twee stoepranden en een bal, je bent klaar. Maar in een speeltuin is veel meer te doen, het is een stuk spannender dan een computerspel.”
Grijze vrijwilligers
Een knelpunt: de besturen van de speeltuinen vergrijzen, het vrijwilligersbestand vergrijst. “Kunnen we als speeltuinvereniging nog wel blijven bestaan, is dan de vraag. Want niemand wil zich laten inschrijven bij de Kamer van Koophandel als baas van de speeltuin en er zijn niet genoeg vrijwilligers om te helpen in de speeltuin. Mensen hebben te weinig tijd, is gebleken.”
Daarom moet de houding rondom speeltuinen veranderen, speeltuinen moeten opnieuw worden gewaardeerd. “Ouders kunnen bijdragen aan het in stand houden van deze plek voor hun kinderen. We maken samen als wijk, dorp of buurt de speeltuin.”
Daarom moet de houding rondom speeltuinen veranderen, speeltuinen moeten opnieuw worden gewaardeerd. “Ouders kunnen bijdragen aan het in stand houden van deze plek voor hun kinderen. We maken samen als wijk, dorp of buurt de speeltuin.”
Geharmoniseerde speeltuinen
Jantje Beton ondersteunt dat op alle mogelijke manieren, vooral door het belang van speeltuinen bij landelijke en lokale politiek op de kaart te zetten. De stichting heeft onafhankelijk onderzoek laten uitvoeren naar de kosten en baten van speeltuinen. Ensberg: “Daaruit blijkt dat speeltuinen de samenleving €52 miljoen euro per jaar besparen, via gezondere kinderen, minder jeugdhulp, minder ziekenhuizen. De speeltuin is eigenlijk een geluksmachine voor de hele samenleving.” Daarom pleit Jantje Beton ervoor dat speeltuinbeleid landelijk wordt geharmoniseerd. “In de ene gemeente moet je toegang betalen, in de andere gemeente is de speeltuin gratis, in de derde gemeente moet de speeltuin bijna geld betalen aan de gemeente om te mogen bestaan. Van die willekeur willen we af. Want alle kinderen moeten kunnen spelen.”
podcast
Jantje Beton: plezier is het enige doel
Jantje Beton promoot buiten spelen al meer dan vijftig jaar. In deze aflevering van de podcast Goed Doen bespreekt Marnix Kluiters met Dave Ensberg, directeur van Jantje Beton, waarom buiten spelen eigenlijk voor iedereen – zelfs voor grote mensen - zo belangrijk is.