Johan Hartman (51), eigenaar Hartman Marine in Urk

‘Investeren in m’n eigen bedrijf is voor mij de beste belegging’

In een bedrijfstak waarin alleen slimme en voorzichtige ondernemers overleven, bouwt Johan Hartman al twintig jaar succesvol aan zijn koopvaardijbedrijf en scheepswerf. Het vervoeren van extreem grote en zware vrachten werd zijn niche, waarmee hij door de turbulente economie van verschillende crises wist te navigeren. ‘Ik heb grote bedrijven in onze branche kopje-onder zien gaan, dat wil ik niet meemaken.'

Ondernemer Johan Hartman

U was al jong ondernemer. Hoe is dat begonnen?

'Mijn vader was reder, mijn broer en ik werkten altijd mee. Ik heb oude foto’s waarbij je ons samen op een schip ziet staan. Toen mijn vader wilde stoppen, namen wij met z’n tweeën zijn bedrijf over in 1994. Dat was niet zo mooi als het klinkt: eigenlijk kregen we een bak schroot met een flinke hypotheek.' 

'Vanaf het begin was het hard werken, want ik wilde die schuld aflossen, maar er werd weinig verdiend. Uiteindelijk wisten we het oude schip redelijk te verkopen. Met dat geld en 90% hypotheek konden we een volgend schip aanschaffen. Zo zijn we stap voor stap gegroeid.'

'Mijn vrouw heeft acht jaar meegevaren, van Archangelsk tot aan Suez. Daardoor had ik geen huis en geen kosten aan de wal, en had ik ook geen afloskapitein nodig. Ik was eigenlijk het hele jaar aan boord. Dat mijn vrouw meevoer heeft tonnen per jaar gescheeld. Ik heb aan haar veel te danken.'

Wanneer zijn jullie zelf schepen gaan bouwen?

'Ik zag dat de bedrijven van andere reders alleen maar groeiden door meer van hetzelfde aan te bieden. Ik dacht: als wij meer willen verdienen, moeten we sneller en efficiënter kunnen varen dan andere reders. En we moeten andere vracht kunnen vervoeren. Met mijn broer Berend heb ik een nieuw schip ontworpen, speciaal om dat mogelijk te maken. Toen we dat wilden laten bouwen, kregen we het niet voor elkaar.'

'We spraken met scheepsbouwers die alleen standaard schepen in series maakten, maar wij wilden een specialistisch schip. De bedrijven namen ons niet serieus, twee jonge jongens met een bouwtekening. Ik besloot dat we dan maar zelf dat schip moesten maken. Ik was eerder bij de bouw van een schip betrokken geweest, dus zo’n groot risico was het nou ook weer niet.'

'Het managen van de bouw deed ik gewoon aan de keukentafel. We lieten een casco schip bouwen en kozen zelf de onderaannemers die het zo konden afmaken als wij wilden. Ik huurde niet per se de goedkoopste partijen in, maar wel mensen die met ons wilden meedenken. In 2007 was de Deo Volente klaar. Inmiddels heb ik in vijftien jaar tijd vijftien schepen gebouwd.'
Schip Global Seatrade 1
Eén van de schepen uit Johan Hartman z'n vloot.
Bron: globalseatrade.com

Een schip laten bouwen klinkt als een grote gok. Wanneer wist u dat dat een goede zet was?

'We werden genomineerd voor schip van het jaar. Bij de feestelijke prijsuitreiking zag ik de concurrent, een grote scheepsbouwer, zich voorbereiden om de prijs in ontvangst te nemen. Grote verrassing toen onze naam werd genoemd. Dat wij als twee eigenwijze jongens zo’n scheepsmagnaat achter ons lieten, was een prachtig moment.'

'Maar goed, met alleen zo’n titel verdien je geen geld. Concurrenten waarschuwden me: jullie hebben een mooi schip laten bouwen, maar als het economisch minder gaat, ligt ‘ie als eerste stil. En toen kwam in 2008 de crisis, en bijna als enige voeren wij door. We kunnen vrachten vervoeren die niemand anders kan vervoeren. Dus op een bepaalde manier hebben onze opdrachtgevers geen keuze, ze moeten ons wel inschakelen.'

'We zijn duurder, maar we varen sneller en kunnen zwaardere vracht vervoeren. Dus als je dat berekent, komen we onder de streep goedkoper uit voor opdrachtgevers. Onze markt is gegroeid; voeren we eerst alleen in Europa, nu varen we wereldwijd, tot aan China en Australië aan toe.'

Vaart u nog steeds met dat prijswinnende schip?

'Mijn aandeel in dat schip heb ik na een paar jaar verkocht aan mijn jongste broer, die daarmee verder is gegaan met m’n broer Berend.  Van de opbrengst, plus wat extra investeringen, heb ik drie nieuwe schepen van datzelfde type gebouwd. Als je de eerste hebt gemaakt, is de rest copy-paste. Twee daarvan heb ik gehouden en eentje verkocht. Die schepen maakten altijd bovengemiddeld rendement. Daardoor konden we in de crisisjaren tussen 2009 en 2015 toch goed geld verdienen. Zo groeit het bedrijf.'

'Inmiddels zijn we al wat opvolgers van dat eerste schip verder. Ze zijn speciaal gemaakt om ook grote en uitzonderlijke ladingen te kunnen vervoeren. Dat kunnen de wieken van windmolens zijn, zwaar defensiemateriaal of materialen voor boorplatforms, zoals grote en zware turbines. Onze schepen hebben kranen om te laden en lossen, ook zware vrachten.'

'Toen we voor het eerst zo’n zware lading van de kade tilden, was dat een spannend moment, ook al wist ik dat de berekeningen klopten en dat het moest kunnen. Maar goed, je weet dan dat de hele wereld meekijkt naar die twee jongens die een relatief klein schip met zware kranen ontwikkeld hebben.'
Schip Global Seatrade 2
Eén van de schepen uit Johan Hartman z'n vloot.
Bron: globalseatrade.com

De schepen worden groter, de investeringen ook. Hoe regelt u dat?

'De beste beleggingen doe je in je eigen bedrijf, zeg ik altijd. Dus ik investeer zelf veel. We hebben altijd veel hypotheek gehad van banken, en in het verleden heb ik van familie nog extra gelden geleend. Banken wilden nauwelijks lenen. Die familieleden hadden net hun bedrijf beëindigd, dus ze hadden de middelen. Een bedrijfslening aan ons zorgde voor een mooi rendement voor hen en goede voorwaarden voor ons.'

'Ik heb nooit wakker gelegen van bankleningen, maar zo’n lening drukt wel op me. Ik heb de hele tijd in mijn achterhoofd: hier moet ik zo snel mogelijk vanaf. Zolang je leent, is het onderpand van de bank. Het is allemaal geen hogere wiskunde, denk ik dan.'

De samenwerking met Van Lanschot Kempen loopt nu een tijdje. Hoe bevalt dat?

‘Ik stuur af en toe relaties door naar mijn contactpersoon Ard Velthoven bij Van Lanschot Kempen. Ondernemers, net als ik. Dat zegt eigenlijk genoeg. Van Lanschot Kempen heeft mijn dochter ook geholpen bij de hypotheek voor een huis. Dankzij de bank kon ze een groter huis kopen, wat ze samen met haar man heeft laten verbouwen en splitsen. In het ene deel wonen ze zelf, het andere deel verhuren ze. Zo genereren ze weer inkomen, waarmee ze de hypotheek zo snel mogelijk willen aflossen. 

Mijn adviseur bij Van Lanschot Kempen bekijkt mijn financiële situatie in de breedte en bekijkt dan wat een aanvulling kan zijn op wat ik al doe. Het meeste vermogen zit in mijn bedrijf en dat is het veiligst, want ik ken mezelf als ondernemer het beste. En Van Lanschot Kempen adviseert mij welke beleggingsportefeuille de beste aanvulling daarop is. 

Onafhankelijkheid is voor mij belangrijk. Ik heb hele grote bedrijven in mijn branche kopje onder zien gaan, waarbij ondernemers alles kwijt raken. Dat wil ik niet meemaken. Ik hou er rekening mee dat na een aantal goede jaren een volgende crisis komt. Spreiding van je risico, dat is belangrijk.’

Ontdek de mogelijkheden

Wilt u meer weten over private banking voor ondernemers of bent u benieuwd welke mogelijkheden u heeft? Private banker Ard Velthoven beantwoordt graag al uw vragen.

U bereikt Ard via 06 12 52 84 13 en via a.velthoven@vanlanschotkempen.com. Of plan direct vrijblijvend een kennismakingsgesprek in.

Maak een afspraak
Private banker Ard Velthoven