Open fonds voor gemene rekening? Dit zijn de gevolgen van een nieuw consultatievoorstel
Op 29 maart 2021 is het consultatiewetsvoorstel Aanpassing fiscaal kwalificatiebeleid rechtsvormen gepubliceerd. Dit voorstel heeft belangrijke gevolgen voor het open fonds voor gemene rekening (OFGR) in familiesituaties en voor de open commanditaire vennootschap (Open-CV).
In deze blog behandel ik de gevolgen voor het OFGR. In een volgend blog komen de gevolgen voor de Open-CV aan de orde.
Wat wordt er voorgesteld?
Het voorstel houdt in, dat op 1 januari 2022 de voorwaarden om fiscaal te kwalificeren als OFGR worden aangepast. Er zal alleen nog sprake zijn van een open fonds als:
- de bewijzen van deelgerechtigheid (participaties) worden verhandeld op een gereglementeerde markt als bedoeld in artikel 1:1 van de Wet op het financieel toezicht of daarmee vergelijkbaar handelsplatform, of
- het fonds de verplichting heeft om met regelmaat de bewijzen van deelgerechtigheid (participaties) in te kopen op verzoek van de participanten ten laste van de activa van het open fonds.
Als de participaties echter formeel of feitelijk slechts kunnen worden gehouden binnen de familie (tot en met de vierde graad van de zijlinie) kan een fonds vanaf 1 januari 2022 niet meer kwalificeren als open. Dergelijke fondsen zijn dan fiscaal transparant.
Dit zijn de gevolgen voor uw fonds
Dit voorstel kan in deze vorm grote gevolgen hebben voor onze relaties met een OFGR. Het consultatiewetsvoorstel voorziet niet in overgangsrecht voor bestaande situaties. Dit zou betekenen dat per 1 januari 2022 het OFGR in familiesituaties mogelijk fiscaal transparant wordt, met alle gevolgen van dien.
Omdat de belastingplicht van het fonds voor de Vpb vervalt, vindt er voor de Vpb een eindafrekening plaats over de stille reserves (het verschil tussen de werkelijke waarde van de bezittingen en de fiscale boekwaarde), die kan oplopen tot 25%. Voor particuliere participanten die hun belang in het fonds voor de inkomstenbelasting opgeven in box 2 betekent dit dat hun participatie verhuist naar box 3. Door die verhuizing moet ook de box 2-claim afgerekend worden. Over het verschil tussen de werkelijke waarde van de participaties en de fiscale verkrijgingsprijs is dan 26,9% aanmerkelijkbelangheffing (box 2) verschuldigd.
Open commanditaire vennootschap (CV)
In het consultatiewetsvoorstel wordt ook de Open-CV geheel afgeschaft. Hierdoor worden vanaf 1 januari 2022 alle Open-CV’s fiscaal transparant. Hier is voor een aantal situaties wel overgangsrecht geregeld. Wij informeren u hier binnenkort in een ander blog over.
Heeft u op dit moment een OFGR met familieleden?
Neem dan contact op met uw fiscalist om te bekijken wat de impact voor u is. We houden het wetgevend proces in de gaten, hopelijk komt de wetgever toch nog met overgangsrecht voor het OFGR in de familiesfeer.
Wat is een open fonds voor gemene rekening?
We kennen in Nederland twee vormen van fondsen voor gemene rekening, te weten een open fonds en een besloten fonds. Het besloten fonds is fiscaal transparant en het open fonds is belastingplichtig voor de Vennootschapsbelasting (Vpb).
Een fonds is open als de bewijzen van deelgerechtigdheid in het fonds vrij verhandelbaar zijn. Van vrije verhandelbaarheid is sprake als voor vervreemding niet de toestemming van alle participanten (de eigenaren) is vereist. In het geval dat vervreemding uitsluitend kan plaatsvinden aan het fonds of aan bloed- en aanverwanten in de rechte lijn is er geen sprake van vrije verhandelbaarheid.
Vormen van open fonds voor gemene rekening
In de familiesfeer wordt het OFGR in een aantal situaties gebruikt:
- we zien het OFGR bij de Vrijgestelde beleggingsinstelling (VBI)
- daarnaast wordt het OFGR gebruikt bij privacy-structuren
- en we zien het bij het overbrengen van vermogen van box 3 naar box 2.
Vaak zijn de ouders gezamenlijk of een van de ouders samen met de kinderen de participanten van het OFGR. Over het algemeen is er een stichting opgericht die de beheerder en bewaarder van het OFGR is. Een van de ouders (of de ouders gezamenlijk) is dan meestal de bestuurder van deze stichting en heeft de zeggenschap over het OFGR. In het consultatiewetsvoorstel van 29 maart wordt deze situatie aangeduid met de term familiefonds.
Tot slot wordt het OFGR ook gebruikt voor beleggingsfondsen. Bij Van Lanschot wordt bijvoorbeeld bij het Kempen Oranje Participatiefonds (KOP) gebruikgemaakt van open fondsen.