Wat gebeurt er als u door financiële problemen niet aan uw maandelijkse hypotheekbetaling kunt voldoen en er een betalingsachterstand ontstaat? Dan ontstaat er ook een achterstand op het annuïtaire aflossingsschema dat de fiscus eist. Daarmee komt ook de aftrek van de rente in gevaar. 

Voor die situatie is er een tegemoetkoming. Als u de betalingsachterstand uiterlijk in het jaar volgend op het jaar waarin deze is ontstaan inhaalt, blijft de rente gewoon aftrekbaar. 

Als u voorziet dat u de betalingsachterstand niet binnen deze termijn kunt inhalen, dan moet u met de bank in onderhandeling om de hypotheek te herzien. Lukt dat niet, dan verhuist de hypotheek van box 1 naar box 3 en is de rente niet meer aftrekbaar in box 1³. De schuld komt dan wel in mindering in box 3, maar daar hebt u fiscaal alleen maar voordeel van als u daar ook box 3-vermogen tegenover hebt staan. 

Kan die hypotheek daarna nooit meer terug naar box 1? Bij de wijziging van de wet in 2013 was dat inderdaad het geval: eenmaal verhuisd naar box 3 kon de hypotheek niet meer terug naar box 1. Dit is echter in 2016 aangepast. Als u op een later moment de achterstand in de annuïtaire aflossingsverplichting alsnog volledig inhaalt, verhuist de hypotheek op dat moment weer van box 3 naar box 1 en is de rente weer aftrekbaar. 

Als de hypotheek vanaf aanvang al niet voldoet aan de aflossingseis, doordat u bijvoorbeeld uw hypotheek aflossingsvrij hebt afgesloten, dan zit de hypotheek sowieso in box 3. Maar als u op een later moment deze hypotheek omzet naar een annuïtaire hypotheek met een looptijd van maximaal dertig jaar, dan verhuist de hypotheek ook van box 3 naar box 1 en is de rente in box 1 aftrekbaar. Dit geldt natuurlijk alleen als de box 3-lening destijds is aangegaan voor de aanschaf of verbouwing van de eigen woning.

Hebt u veel vermogen in box 3? Dan is met de huidige lage rentestand een box 3-hypotheek fiscaal vaak gunstiger dan een box 1-hypotheek. Als de hypotheekrente echter bij een renteherziening in de toekomst gaat stijgen, kan het weer voordeliger zijn om de rente in box 1 in aftrek te brengen. Dat kunt u bereiken door uw aflossingsvrije hypotheek dan om te zetten in een annuïtaire hypotheek. 

Overigens kan gehele of gedeeltelijke aflossing van uw hypotheek uit eigen middelen ook een overweging zijn. Welke optie voor u interessant is, is erg afhankelijk van uw individuele situatie. Laat u daarom goed adviseren door uw hypotheek-/fiscaal adviseur. 

Geschreven naar de stand van zaken op 21 augustus 2019