Schenken vlak voor overlijden? Pas op de valkuilen
Is het zinvol om op je sterfbed nog snel een schenking te doen, zodat de kinderen over de lagere nalatenschap minder erfbelasting betalen? En heb je de toestemming van je partner nodig?
Als u tijdens uw leven al aan uw erfgenamen schenkt, bespaart u erfbelasting. In Nederland betalen kinderen over een nalatenschap 10% erfbelasting over de eerste € 138.642 (2023) en daarboven zelfs 20%. Voor schenkingen is hetzelfde tarief van toepassing. Is het dan zinvol om op je sterfbed nog snel een schenking te doen, zodat de kinderen over het geschonken bedrag 10% betalen en over de daardoor lagere nalatenschap dus minder erfbelasting betalen? En heb je de toestemming van je partner nodig als je op je sterfbed wilt schenken?
Als u schenkingen doet vlak voor uw overlijden, is er sprake van een aantal valkuilen. In deze blog sta ik hier bij stil.
Schenken vlak voor overlijden zinvol?
Een schenking die binnen 180 dagen vóór het overlijden gedaan is, wordt voor de berekening van de erfbelasting bij de ontvanger van die schenking opgeteld bij hetgeen hij uit de erfenis ontvangt. Met deze zogenoemde 180-dagenregeling voorkomt de Belastingdienst dat u kort voor overlijden nog even snel erfbelasting kunt besparen. Eventueel betaalde schenkbelasting wordt dan verrekend.
Een voorbeeld: u schenkt uw kind op 1 juni € 105.515. Uw kind is moet daarover € 10.000 schenkbelasting betalen. U overlijdt op 1 november. Uw kind erft € 300.000. Voor de berekening van de erfbelasting moet uw kind nu € 405.515 als erfenis opgeven. De erfbelasting is dan € 64.241 en de € 10.000 schenkbelasting wordt daarmee verrekend. Per saldo betaalt uw kind € 64.241. Als u overlijdt op 2 december, dan wordt er erfbelasting berekend over € 300.000. Dat is € 43.138. Samen met de schenkbelasting is dit € 53.138. Dat scheelt maar liefst € 11.103*.
De enige uitzondering op de 180-dagenregeling is als u schenkt onder gebruikmaking van de eenmalige hoge vrijstelling; die wordt niet bijgeteld bij de erfenis. Daarvoor moet uw kind op het moment van schenking nog wel voldoen aan de voorwaarden en dus ouder zijn dan 18 jaar, en niet ouder dan 39 jaar (de schenking mag uiterlijk op de 40e verjaardag gedaan worden). De gewone hoge vrijstelling is € 26.457 (in 2020) of € 55.114 voor een dure studie.
Uit welk vermogen schenkt u?
Stel, u bent in gemeenschap van goederen gehuwd, u doet een schenking aan uw kind en uw partner overlijdt binnen 180 dagen na de schenking. Dan moet uw kind de helft van de schenking bij de erfenis optellen. De verrekening van eventueel betaalde schenkbelasting gebeurt uiteraard ook maar voor de helft. Hetzelfde geldt als uzelf binnen 180 dagen na de schenking overlijdt. Het is niet van belang op wiens naam hetgeen geschonken is staat. Als het in de gemeenschap valt, dan is dat doorslaggevend.
Dit is alleen anders als er geschonken is uit privévermogen van een van u beiden. Ook al bent u gehuwd in gemeenschap van goederen, dan kan er nog steeds sprake zijn van privévermogen dat buiten de gemeenschap blijft. Denk aan verkregen schenkingen of erfenissen met een uitsluitingsclausule.
Bent u gehuwd op huwelijkse voorwaarden met een finaal verrekenbeding bij overlijden? Dan doet u bij overlijden van u of uw partner alsof u gehuwd bent in gemeenschap van goederen. De schenking komt echter uit het privévermogen. Alleen als de partner die schenkt overlijdt binnen 180 dagen, valt het hele bedrag onder de regeling.
Hebt u toestemming van uw partner nodig?
Ongeacht hoe u gehuwd bent of onder welke voorwaarden u een geregistreerd partnerschap bent aangegaan, voor iedere bovenmatige schenking geldt dat u de toestemming moet hebben van uw partner. Dus zelfs als u gehuwd bent op huwelijkse voorwaarden met een zogenoemde koude uitsluiting en u een schenking wilt doen uit uw eigen vermogen, dan heeft u bij een bovenmatige schenking de toestemming van uw partner nodig. Heeft u die toestemming niet, dan kan uw partner de schenking ongedaan maken.
Wat is bovenmatig? Het antwoord op die vraag is per situatie verschillend en hangt onder andere af van de omvang van het vermogen ten opzichte van de hoogte van het geschonken bedrag.
Wilt u weten of het verstandig is om bij leven al te schenken aan uw erfgenamen, en niet te wachten tot vlak voor het overlijden? Onze private bankers denken graag met u mee om een passend schenkingsplan te maken voor vermogensoverdracht naar de volgende generatie.
Geschreven naar de stand van zaken op 9 juni 2020.